Nguyên tắc vàng trong điều trị lao: Đúng- đủ- đều- phòng

Bệnh lao trước đây được coi là một trong những tứ chứng nan y, nhưng vào ngày 24-3-1882 Robert Koch, bác sĩ người Đức đã tìm ra trực khuẩn gây bệnh lao cho người, mở đầu cho cuộc chiến chống lại căn bệnh đã một thời gây nên đại dịch cho nhân loại.

Theo số liệu ước tính chính thức của WTO hiện nay trên thế giới có khoảng 1,9 tỷ người đã nhiễm lao, 16 triệu người mắc lao, mỗi năm có thêm 8-9 triệu người mắc lao mới và khoảng 3 triệu người chết vì lao. Tại Việt nam mỗi năm có chừng 145.000 người mắc bệnh, trong đó chừng 65.000 người lao phổi khạc ra vi khuẩn lao. Số người chết do lao ước chừng 20.000 người một năm.

* Tiến trình bệnh lao:

- Giai đoạn nhiễm lao: Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua đường hô hấp gây tổn thương phế nang. Tuy nhiên chưa hình thành dạng lao bệnh.

- Giai đoạn lao bệnh: Đa số người bị bệnh chỉ ở tình trạng nhiễm lao (80-90%) không chuyển sang giai đoạn lao bệnh, trường hợp tiến triển thành lao bệnh được gọi là lao thứ phát (10-20%). Lao bệnh chỉ xảy ra khi sức đề kháng của cơ thể suy giảm, số lượng và độc tính của vi khuẩn tăng và đặc biệt ở những người trong nhóm nguy cơ cao như bị các bệnh phổi mạn tính, các bệnh toàn thân: Đái tháo đường, loét dạ dày tá tràng, nghiện rượu, nghiện ma túy, HIV dương tính…sẽ hình thành lao thứ phát.

* Triệu chứng lâm sàng chung

Khi có bất kỳ triệu chứng nào dưới đây, bạn hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để kịp thời phát hiện bệnh:

- Ho và khạc đờm kéo dài trên 2 tuần

- Ho ra máu

- Đau ngực, khó thở

- Sốt nhẹ về chiều và vã mồi hôi trộm

- Sút cân,  mệt mỏi, kém ăn

* Nguyên tắc vàng điều trị bệnh lao:

Trong quá trình điều trị người bệnh cần thực hiện nguyên tắc đúng - đủ - đều - phòng (đúng phác đồ; đủ thuốc, đủ thời gian; đều đặn hàng ngày; phòng ngừa tái phát ).

Nguyên tắc đúng- đủ- đều chỉ là điều kiện cần:  

Bệnh lao có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng phác đồ, đủ thời gian. Thuốc điều trị bệnh lao được cấp miễn phí. Người bệnh không được tự ý bỏ điều trị vì như vậy vi khuẩn lao càng có cơ hội phát triển thêm hơn nữa còn sinh lao kháng thuốc. Điều trị lao đã khó, điều trị lao kháng thuốc còn khó khăn hơn gấp nhiều lần.

Chương trình chống lao Việt Nam quy định 5 loại thuốc chống lao thiết yếu đó chính là: Isoniazid (H), Rifampicin (R), Pyrazinamid (Z), Streptomycin (S) và Ethambutol (E). Bệnh nhân cần tuân thủ điều trị theo phác đồ chống lao quốc gia và sử dụng các loại thuốc này theo đúng liều dùng mới mong mang lại kết quả như mong muốn.

Tuy nhiên, việc điều trị theo phác đồ của chương trình chống lao quốc gia, bệnh nhân phải đối mặt với rất nhiều tác dụng phụ của thuốc trong quá trình điều trị: Men gan tăng, chán ăn, cơ thể suy nhược, gầy gò, suy giảm chức năng miễn dịch... Sức khỏe bệnh nhân đóng vai trò tối quan trọng trong qúa trình điều trị bệnh lao. Một khi cơ thể suy giảm hệ miễn dịch thì đó là cơ hội để vi khuẩn lao hình thành và phát tán rộng thêm nữa.  Vậy nên đúng đủ đều chỉ là điều kiện cần trong điều trị dứt điểm bệnh lao.  

Nguyên tắc phòng là điều kiện đủ

Điều trị dứt điểm bệnh lao là mong muốn của bệnh nhân và hơn thế nữa là người nhà của bệnh nhân. Nhưng việc bệnh nhân có thể kiên trì tuân thủ đúng đủ đều pháp đồ điều trị bệnh lao hay không phụ thuốc lớn vào thể trạng và niềm tin người bệnh. Bệnh nhân cần có một tâm lý vững vàng hơn nữa là một chế độ dinh dưỡng hợp lý để có thể chống chọi với rất nhiều tác dụng phụ của thuốc chống lao

Do đó, việc làm giảm tác dụng phụ của thuốc điều trị lao đồng thời ức chế được khuẩn lao là điều mà bệnh nhân lao và người nhà bệnh nhân lao cần đặc biệt quan tâm.